Македоника Литера

Тeoрија на книжевноста во (интер)акција

Марија Ѓорѓиева Димова

350 мкд

      Авторката актуализира неколку клучни книжевнотеоретски и херменевтички теми и категории, елаборирани и во теоретски и во интерпретативен контекст.

      Интертекстуалноста, метафикцијата, авторот, читателот, влијанието, биографската метафикција, иронијата, интерпретацијата се само дел од прашањата коишто се разгледуваат во компаративниот пресек на современите концепции и коишто интерпретативно се промислуваат преку романите на А. Бајат, З. Лешиќ, У. Еко, В. Андоновски, А. Битов, Б. Миневски. Целта на студијата е да ја демонстрира нужната комплементарност и интерактивност меѓу книжевните теории и книжевната практика, како и да ја потврди функционалноста на книжевните теории во однос на толкувањето и на разбирањето на книжевните текстови.

      Книгата содржи три дела: „Теориски модели“, „Толкувачки модели“ и „Теориски категории и концепции“.

      „Теоријата на книжевност – пишува Марија Ѓорѓиева Димова – поминувајќи ги различните фази од односот кон сопствениот предмет на интерес (книжевноста, кни­жевната практика), модификувајќи ги сопствените позиции од мета-, интер-, транс- поставеност и кон практиката и кон остана­ти­те дисциплини/науки, но и кон самата себе, денес се соочува со предизвиците на понатамошниот развој. Од една страна, теоријата на книжевност во XXI век е привиле­ги­ра­на да биде метапозиционирана во однос на сета постаристо­те­лов­ска историја на теоријата, да има увид во бројните компле­мен­тарни, сопоставени и меѓусебно рестриктивни теориски концеп­ции. Од друга страна, постои и скептичното соочување со мож­ни­те развојни насоки на теоријата, било по патот на мета­тео­риско промислување и реконцептуализирање на постојните теории и категории врз фонот на актуелната книжевна практика, било по патот на радикалното пресвртување на теориските моде­ли. Сепак, она што е индикативно во однос на фактичката состој­ба во теоријата на книжевноста од крајот на XX и почетокот на XXI век е токму нејзината зголемена саморефлексија што се манифестира во делумното враќање на фокусот врз традицио­нал­ни­те прашања и теми (на пример, за природата на книжевноста, за нејзиниот онтолошки статус, за облиците на постоење на книжевните дела).“

      Нарачај